بررسی نرخنامه هفتگی کشف قیمت عمدهفروشی محصولات کشاورزی در میدان بزرگ میوه و ترهبار تهران برای هفته جاری، بیانگر تداوم روند افزایشی قیمتها در بازار میوه و صیفیجات است. این در حالی است که دیماه همواره بهعنوان یکی از ماههای پرعرضه برای بخشی از محصولات باغی و زراعی شناخته میشود، اما آمارهای رسمی نشان میدهد که امسال شرایط متفاوت است و قیمتها برخلاف انتظار، مسیر صعودی را طی میکنند.
مطابق این نرخنامه، دامنه قیمت بسیاری از اقلام پرمصرف خانوار به سقفهای تعیینشده نزدیک شده و حتی در برخی موارد، معاملات در بالاترین سطح قیمتی انجام میشود. فعالان بازار معتقدند افزایش هزینههای تولید، حملونقل، نوسانات نرخ ارز، افت عرضه ناشی از سرمازدگی و تداوم مشکلات ساختاری در شبکه توزیع، از جمله مهمترین دلایل این گرانیهاست. از سوی دیگر، کاهش محسوس قدرت خرید مردم باعث شده حجم تقاضا کاهش یابد و بازار در وضعیتی متناقض قرار گیرد؛ قیمتها بالا میرود، اما فروش کاهش پیدا میکند. گزارش پیشرو با استناد به نرخنامه رسمی هفته جاری، به بررسی جزئیات افزایش قیمتها، اقلام رکورددار گرانی، وضعیت بازار در دیماه ۱۴۰۴ و توان خرید مصرفکنندگان میپردازد.
در ادامه بررسی خبرنگار گسترش نیوز را درباره بازار میوه و سبزی در کشور ببینید.
بر اساس نرخنامه هفته جاری، قیمت عمدهفروشی پرتقال تامسون شمال در بازه حدود ۴۰ تا ۸۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم معامله میشود؛ در حالی که این رقم در آبانماه حدود ۳۰ تا ۵۵ هزار تومان بود. این ارقام نشان میدهد پرتقال در کمتر از دو ماه حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد افزایش قیمت را تجربه کرده است.
همچنین پرتقال ناول جنوب نیز با رشد قابلتوجه قیمت همراه بوده و در حال حاضر تا سقف ۱۰۰ هزار تومان در میدان مرکزی قیمتگذاری شده است. کاهش عرضه، افزایش هزینه حمل از مناطق جنوبی و رشد هزینههای جانبی از عوامل اصلی این افزایش عنوان میشود.
سیب زرد لبنانی در نرخنامه جدید با قیمتهایی بین ۹۰ تا ۱۳۰ هزار تومان درج شده، در حالی که ماه گذشته سقف قیمت آن حدود ۱۰۰ هزار تومان بود. این یعنی سیب زرد بهطور متوسط ۳۰ درصد گرانتر شده است.
سیب قرمز نیز وضعیت مشابهی دارد و اکنون در بازه ۸۰ تا ۱۲۰ هزار تومان معامله میشود. فعالان بازار میگویند افزایش هزینه نگهداری در سردخانهها و کاهش عرضه باکیفیت، عامل اصلی این رشد قیمت است.
در بخش صیفیجات، گوجهفرنگی رسمی یکی از رکوردداران افزایش قیمت است. قیمت این محصول در میدان مرکزی به ۳۰ تا ۵۰ هزار تومان رسیده، در حالی که اوایل پاییز حدود ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان بود؛ یعنی بیش از ۴۵ درصد افزایش قیمت.
خیار رسمی نیز با رشد حدود ۲۵ تا ۳۰ درصدی، اکنون در محدوده ۴۰ تا ۶۰ هزار تومان قرار دارد. خیار گلخانهای نیز به دلیل افزایش هزینه انرژی و سوخت گلخانهها، افزایش قیمت بیشتری را تجربه کرده است.
نرخ سبزی خوردن، سبزی جور و اقلامی مانند کاهو و کلم نیز افزایشی بوده است. سبزی خوردن که پیشتر در محدوده ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان عرضه میشد، اکنون تا سقف ۴۰ هزار تومان قیمتگذاری شده است؛ افزایشی در حدود ۳۰ درصد که هرچند کمتر از میوههاست، اما در مجموع هزینه سبد خوراکی را بالا برده است.
طبق آخرین خبرها از محمدمهدی برومندی معاون وزیر جهاد کشاورزی، در تامین میوه مورد نیاز ایام نوروز، بهویژه سیب و مرکبات، هیچگونه کمبودی وجود ندارد و ذخایر کشور در وضعیت مطلوبی قرار دارد. به گفته وی: میوهای که امروز در سردخانهها نگهداری میشود با هزینه تولید مشخص و ثابتی تولید شده و دلیلی برای افزایش قیمت در ایام نوروز وجود ندارد. در خصوص مرکبات بهویژه پرتقال والنسیا، تصمیمات مناسبی اتخاذ شده و بخشی از محصولات مناطق جنوبی از جمله جیرفت برای تنظیم بازار که متناسب با ذائقه مصرفکنندگان این مناطق است، ذخیره خواهد شد. همانگونه که در سال جاری با وجود برخی کاهشهای تولید، با تدبیر و مدیریت بازار، شاهد التهاب قیمتی در محصولاتی مانند گوجهفرنگی نبودیم؛ در بازار میوه شب عید نیز با مداخله بهموقع و عرضه کافی، ثبات قیمت حفظ خواهد شد. وی همچنین از مدیران استانی خواست نظارت بر بازار میوه را تشدید کنند.
در هفتههای اخیر، بازار کالاهای اساسی و محصولات کشاورزی با موجی از افزایش قیمتها مواجه شده است. کارشناسان اقتصادی و فعالان بازار، دلایل متعددی را برای این روند صعودی برمیشمارند که در ادامه به مهمترین آنها پرداخته میشود.
یکی از اصلیترین عوامل گرانی، رشد چشمگیر هزینههای تولید است. قیمت نهادههای کشاورزی مانند کود، سم و بذر در ماههای اخیر بهطور قابل توجهی افزایش یافته است. همچنین، دستمزد نیروی کار نیز با رشد مواجه بوده که در نهایت منجر به بالا رفتن هزینه تمامشده محصولات شده است. این افزایش هزینهها مستقیماً بر قیمت نهایی کالاها تأثیر گذاشته و فشار مضاعفی بر تولیدکنندگان و مصرفکنندگان وارد کرده است.
نوسانات نرخ ارز، بهویژه افزایش نرخ دلار، تأثیر غیرمستقیمی بر قیمت نهادههای وارداتی داشته است. بسیاری از مواد اولیه مورد نیاز تولید از خارج کشور تأمین میشوند و افزایش نرخ ارز باعث شده تا هزینه واردات این اقلام بهشدت بالا برود. از سوی دیگر، افزایش قیمت سوخت نیز هزینههای حملونقل را بالا برده و در نتیجه، قیمت نهایی کالاها در بازار افزایش یافته است. این دو عامل در کنار هم، زنجیره تأمین را با چالشهای جدی مواجه کردهاند.
سرمازدگی در برخی مناطق تولیدکننده، موجب کاهش عرضه محصولات کشاورزی شده است. این کاهش عرضه، در شرایطی که تقاضا همچنان بالاست، به افزایش قیمتها دامن زده است. علاوه بر این، نقش واسطهها و دلالان در زنجیره توزیع و نبود نظارت مؤثر بر عملکرد آنها، باعث شده تا قیمتها در مسیر رسیدن به مصرفکننده نهایی چند برابر شود. نبود شفافیت در نظام توزیع و ضعف در کنترل بازار، از دیگر عواملی است که به گرانیها دامن زده است. در مجموع، ترکیب عوامل ساختاری و مقطعی، از جمله افزایش هزینههای تولید، نوسانات ارزی، مشکلات اقلیمی و ضعف نظارتی، موجب شده تا بازار با موجی از گرانی مواجه شود. به نظر میرسد برای کنترل این وضعیت، نیاز به سیاستگذاریهای دقیق، حمایت از تولیدکنندگان و اصلاح زنجیره توزیع بیش از پیش احساس میشود.
بازار میوه و ترهبار در دیماه امسال با پدیده رکود تورمی مواجه است. قیمتها بالا رفته، اما میزان خرید کاهش یافته است. بسیاری از فروشندگان میگویند مشتریان به خرید حداقلی بسنده میکنند و ترجیح میدهند اقلام ارزانتر یا درجه دو را انتخاب کنند.
کاهش قدرت خرید مردم به یکی از مهمترین چالشهای بازار تبدیل شده است. افزایش همزمان قیمت میوه، سبزی، لبنیات و گوشت باعث شده مصرف میوه در بسیاری از خانوارها کاهش یابد. برخی خانوادهها خرید میوه را به مناسبتهای خاص محدود کردهاند که این موضوع میتواند پیامدهای تغذیهای و سلامتمحور در پی داشته باشد.
نرخنامه هفته جاری میدان مرکزی میوه و ترهبار تهران نشان میدهد که بازار میوه و سبزی در دیماه ۱۴۰۴ تحت فشار جدی تورم قرار دارد. اقلامی مانند پرتقال، سیب و گوجهفرنگی بیشترین افزایش قیمت را تجربه کردهاند و در کنار کاهش قدرت خرید مردم، بازار را به سمت رکود سوق دادهاند. تداوم این وضعیت، لزوم سیاستگذاری فوری، نظارت مؤثر و حمایت هدفمند از تولیدکننده و مصرفکننده را بیش از پیش برجسته میکند.
